W poniedziałek 2 października, w Dniu Pamięci o Cywilnej Ludności Powstańczej Warszawy odbyło się otwarcie wystawy „Głosy pamięci” autorstwa Krzysztofa Wodiczki.

— Jest to wystawa stała, na którą składa się zupełnie nowa instalacja wielkiego artysty Krzysztofa Wodiczki, zajmującego się od dekad pamięcią — powiedziała dyrektor Muzeum Warszawy dr Karolina Ziębińska-Lewandowska.

Dyrektor Muzeum Warszawy podkreśliła, że wystawa opowiada historię w inny sposób niż w muzeach historycznych.

— Bardzo nam zależało, żeby o ofiarach cywilnych Powstania Warszawskiego opowiedzieć w inny sposób niż w muzeach historycznych. Wydaje nam się, że pamięć o ofiarach powinna być opowiadana w sposób metaforyczny, oddziaływujący na naszą współczesną wrażliwość — stwierdziła — Stąd zaproszenie do współpracy współczesnego artysty, który od lat specjalizuje się w tych tematach i potrafi pracować z traumą. Pamięć o ofiarach cywilnych powstania to jest pamięć o traumie, która przechodzi z pokolenia na pokolenie — wyjaśniła dr Ziębińska-Lewandowska.

— Nie chcemy tą wystawą uderzać w pompatyczne tony i rozdrapywać ran. Chcemy pracować z pamięcią, a to bardzo delikatna materia wymagająca odpowiednich środków i wydaje mi się, że praca Krzysztofa Wodiczki jest w tym względzie doskonała — podkreśliła.

Historia osób cywilnych w Powstaniu Warszawskim

Celem wystawy jest zwrócenie uwagi na historię osób cywilnych, które w narracji o Powstaniu Warszawskim często są pomijane.

— Jest to instalacja dźwiękowa i wizualna. Rytm projekcji wideo jest synchronizowany z rytmem i dynamiką wypowiadanych słów — opowiadał autor wystawy „Głosy pamięci” Krzysztof Wodiczko podczas uroczystego otwarcia.

— Instalacje można odsłuchać będąc w środku tej przestrzeni lub też chodząc i przystając przed obrazami wideo — płomieniami, które poruszają się w rytm emitowanych słów. Całość audiowizualnej instalacji powtarza się cyklicznie. Jeden cykl trwa około godziny, ale można przyjść i włączyć się w odbiór tej pracy w dowolnym momencie. Jeżeli komuś nie wystarczy czasu na odbiór całości zapraszamy do ponownego przyjścia — wyjaśniał.

— Osoby, które zdecydowały się wziąć udział w nagraniach tych świadectw, podjęły się niemal niemożliwego zadania, znalezienia słów na to, co przeżyły. Dziękuje wam za decyzję udziału w nagraniach i za twórczy wkład w nie, za całą pracę szukania słów, metafor i ekspresji. W ten sposób prawda o tym, co się wydarzyło, nie jest wyłącznie w faktach, ale również w ładunku emocjonalnym — podkreślił Wodiczko.

Po wernisażu odbył się koncert fortepianowy Bartka Wąsika.

O doświadczeniu wojny

„Instalacja „Głosy pamięci” stanie się centralnym punktem pawilonu Izby Pamięci. Przestrzeń sali wystawowej wypełniona została relacjami świadków nazistowskich zbrodni oraz ich bliskich. O doświadczeniu wojny opowiadają zarówno cywile, żołnierze, jak i młodsze pokolenia, które do dziś noszą piętno tamtych wydarzeń. Wśród nich znaleźli się m.in. Wanda Traczyk-Stawska i Tadeusz Rolke. Tematem projekcji są osobiste relacje osób dotkniętych traumą Powstania Warszawskiego” — napisano w materiałach przygotowanych przez organizatora wystawy Muzeum Warszawy.

Wystawa ”Głosy pamięci” — zrealizowana we współpracy z fundacją Profile i Ambasadą Niemiec — została sfinansowana przez miasto stołeczne Warszawa oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. Projekt został objęty patronatem honorowym prezydenta m.st. Warszawy.

W wernisażu wystawy wzięli udział m.in. prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski, przewodnicząca społecznego komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy Wanda Traczyk-Stawska, ambasador Republiki Federalnej Niemiec Viktor Elbling, autor instalacji Krzysztof Wodiczko oraz osoby, których wspomnienia tworzą instalacje.

Krzysztof Wodiczko jest jednym z najbardziej znanych współczesnych artystów wizualnych. Urodził się w Warszawie, jest wykładowcą warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, Massachusetts Institute of Technology i Harvard Graduate School of Design w Bostonie. Jest autorem projekcji multimedialnych, instalacji w przestrzeni publicznej oraz tekstów teoretycznych. Laureat prestiżowych nagród, m.in. Hiroshima Art Prize (1998), The György Kepes Fellowship Prize (2004) i Nagrody im. Katarzyny Kobro (2006) oraz medalu Gloria Artis (2009) przyznawanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP.

Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy to symboliczne miejsce poświęcone ofiarom Powstania Warszawskiego 1944 r. W dwóch pawilonach i na Murze Pamięci upamiętnione zostały dziesiątki tysięcy mieszkańców stolicy. Izba Pamięci ma przywracać pamięć o zmarłych i być miejscem refleksji o konsekwencjach konfliktów zbrojnych.

Czytaj też: Prof. Piotr Gliński wręczył w Nowym Jorku medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”