104 lata temu, 13 sierpnia 1920 roku, rozpoczęła się Bitwa Warszawska, w której Wojsko Polskie odniosło spektakularne zwycięstwo nad Armią Czerwoną. Zapewniło to naszemu państwu niepodległość na blisko 20 lat i uchroniło Europę Zachodnią przed komunistyczną rewolucją. Bitwa była przełomowym starciem wojny polsko-bolszewickiej, która rozpoczęła się ponad rok wcześniej. Nazywana jest „Cudem nad Wisłą” ze względu na wiktorię polskich wojsk nad przeważającymi siłami bolszewickimi.

Plan uroczystości

Już dziś o 18:00 w konkatedrze Matki Boskiej Zwycięskiej na warszawskim Kamionku, która powstała w podzięce za zwycięstwo, uroczysta msza pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego Anionio Guido Filipazziego.

Jutro zaczną się już uroczystości w Ossowie - o 21:00 Apel Poległych przy krzyżu pamięci śmierci ks. Ignacego Skorupki. W Ossowie także 15 sierpnia uroczystości od godziny 8:00. Zaplanowane są modlitwa polowa i msza na cmentarzu Poległych. Po liturgii apel poległych i rekonstrukcja. Centralne uroczystości  z udziałem władz Państwowych zaczną się mszą o 10:00 w stołecznej katedrze polowej Wojska Polskiego.

Przebieg Bitwy Warszawskiej

Bitwa Warszawska była wielką operacją wojskową, przeprowadzoną od 13 do 25 sierpnia 1920 roku. Szala zwycięstwa przechyliła się 15 sierpnia, gdy armia polska pokonała wojska dowodzone przez sowieckiego generała Michaiła Tuchaczewskiego, atakujące stolicę.          

Walkę o przedpole Warszawy wojska Tuchaczewskiego rozpoczęły 13 sierpnia. Napastnikom obiecano po 40 tysięcy rubli i wolność rabunku przez trzy dni. Dla polskich żołnierzy przegrana oznaczałaby utratę odzyskanej niedawno - w 1918 roku - niepodległości. Obronna faza walk o Warszawę, trwająca do 16 sierpnia, koncentrowała się w rejonie Radzymina i Ossowa na Froncie Północnym, którym dowodził generał Józef Haller.          

W chwili rozpoczęcia Bitwy Warszawskiej polska armia pozostawała w odwrocie, wycofując się na zachód pod naporem bolszewików. Nie powiódł się plan zatrzymania ich na linii Bugu. Z początkiem sierpnia padła twierdza Brześć. W takiej sytuacji w pierwszych dniach sierpnia w Sztabie Generalnym zrodził się plan polskiej kontrofensywy. Historycy do dziś dyskutują, kto był jego autorem, dokument został jednak podpisany przez Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego, który wziął na siebie odpowiedzialność za jego realizację i skutki. Plan zakładał kontruderzenie znad Wieprza na tyły wojsk bolszewickich walczących o Warszawę, przy jednoczesnym związaniu głównych sił wroga na przedpolach stolicy.

Po zaakceptowaniu ostatecznej wersji polskiej kontrofensywy Józef Piłsudski opuścił stolicę, aby objąć dowództwo grupy uderzeniowej koncentrowanej nad Wieprzem. Uderzenie rozpoczęło się 16 sierpnia, kończąc fazę obronną Bitwy Warszawskiej. Dowodzona przez Józefa Piłsudskiego tak zwana grupa manewrowa, w skład której wchodziło pięć dywizji piechoty i brygada kawalerii, przełamała obronę bolszewicką w rejonie Kocka i Cycowa, a następnie zaatakowała tyły wojsk bolszewickich nacierających na Warszawę. Polski kontratak zmusił bolszewików do niezorganizowanego wycofania się na wschód za Niemen. Siły polskie przeszły do działań pościgowych.          

12 października 1920 roku delegacja Sejmu i rządu Rzeczypospolitej i delegacja rządu bolszewickiego zawarły w Rydze zawieszenie broni. Także tam, 18 marca 1921 został podpisany traktat pokojowy, który wytyczył granicę polsko-radziecką i do agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939, regulował stosunki pomiędzy państwami.          

Michaił Tuchaczewski o klęskę Armii Czerwonej na przedpolach Warszawy oskarżył Józefa Stalina, który walczył z Polakami o Lwów. Miał odesłać 1. Armię Konną i 12. Armię do walk o Warszawę, jednak tego nie zrobił. Wiele lat później Stalin, już jako przywódca Związku Sowieckiego, skazał na śmierć wszystkich, którzy obwiniali go za porażkę w Bitwie Warszawskiej. Skazany został także Michaił Tuchaczewski i zgładzony w Moskwie w 1937 roku.

Czytaj też: Tablice upamiętniające lewicowe organizacje z II WŚ usunięte z wiaduktów. Kolejarze tłumaczą dlaczego