W czwartek na posiedzeniu plenarnym senatorowie zgłosili szereg poprawek do ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. W związku z tym ustawa została skierowana na połączone posiedzenie komisji samorządu terytorialnego i administracji państwowej, praw człowieka i praworządności oraz komisji ustawodawczej.

Dwie poprawki zgłosił Mirosław Różański (TD). Pierwsza dotyczy dodania do katalogu 39 podmiotów ochrony ludności Krajowego Sztabu Ratownictwa Społecznej Sieci Ratunkowej. Druga zgłoszona przez Różańskiego poprawka dotyczy szkoleń z wykonywania zadań z zakresu obrony cywilnej i ochrony ludności. Zgodnie z obecnym zapisem szkolenia takie będą prowadzone przez Akademię Pożarniczą. Zgłoszona poprawka zakłada, że szkolenia z zakresu ochrony ludności prowadziłaby Akademia Pożarnicza, zaś z zakresu obrony cywilnej Akademia Sztuki Wojennej.

Poprawkę dotyczącą włączenia Krajowego Sztabu Ratownictwa Społecznej Sieci Ratunkowej do katalogu podmiotów ochrony ludności zgłosił również Wiesław Dobkowski (PiS).

Z kolei Waldemar Pawlak (PSL) zgłosił poprawkę doprecyzowującą, na co wcześniej zwracało Biuro Legislacyjne Senatu. Chodzi o zastąpienie wyrażenia: "obiektów przeznaczanych do ochrony ludności" na "infrastruktury niezbędnej do realizacji zadań ochrony ludności i obrony cywilnej".

Wojciech Skurkiewicz (PiS) zgłosił m.in. poprawkę dotyczącą włączenia WOT w działania dotyczące ochrony ludności, a więc również w czasie pokoju. Inna zgłoszona przez niego poprawka dotyczy umożliwienia szefowi MSWiA skorzystania w niektórych przypadkach z ustawy w dostępie do informacji niejawnych i opatrzenie niektórych dokumentów klauzulami: zastrzeżone, poufne lub tajne.

Wcześniej, we wtorek, regulacją zajmowały się na połączonym posiedzeniu senackie komisje samorządu terytorialnego i administracji państwowej, praw człowieka i praworządności oraz komisja ustawodawcza, które zarekomendowały wprowadzenie szeregu poprawek. Jak zaznaczył w rozmowie z PAP wiceszef MSWiA Wiesław Leśniakiewicz większość z tych poprawek to poprawki o charakterze legislacyjnym i doprecyzowującym.

"W dużej mierze dotyczą one drobnych spraw, które były z nami wcześniej ustalone. W Sejmie deklarowaliśmy m.in., że odniesiemy się do poprawki związanej choćby z zastrzeżeniem części danych w prowadzonej przez nas ewidencji schronów" - zaznaczył.

Inna z zaproponowanych poprawek zakłada skreślenie zapisu mówiącego o czteroletnim okresie, na który szef KGP opracowuje, w uzgodnieniu z szefem MSWiA, strategię rozwoju jednostek ochrony przeciwpożarowej.

Ustawę o ochronie ludności i obronie cywilnej Sejm jednogłośnie uchwalił na posiedzeniu 8 listopada. Regulacja zakłada powstanie systemu ochrony ludności, który - w razie wojny - będzie mógł się przekształcić w obronę cywilną. Na realizację nowych rozwiązań rząd będzie przeznaczać rocznie nie mniej niż 0,3 proc. PKB.

Co jest celem ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej?

Zasadniczym celem ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej jest wypełnienie społecznego zapotrzebowania na bezpieczne i odporne środowisko cywilne w kontekście zagrożeń militarnych i pozamilitarnych. Ustawa koncentruje się na bezpieczeństwie obywateli i - jak wielokrotnie zwracali uwagę autorzy regulacji - nie wpływa na swobody obywatelskie.

Konstrukcja systemu ochrony ludności zostanie oparta m.in. na strukturach PSP, OSP, Państwowego Ratownictwa Medycznego i Systemu Powiadamiania Ratunkowego. Na poziomie centralnym system ochrony ludności będzie koordynował szef MSWiA, który będzie wspierany przez Rządowy Zespół Ochrony Ludności.

Ustawa określa m.in. zadania ochrony ludności w czasie pokoju i w czasie wojny; organy i podmioty realizujące zadania ochrony ludności; zasady planowania ochrony ludności i obrony cywilnej; zasady funkcjonowania systemu wykrywania zagrożeń oraz ostrzegania, powiadamiania i alarmowania o zagrożeniach; zasady użytkowania i ewidencjonowania obiektów zbiorowej ochrony oraz zasady funkcjonowania i organizację obrony cywilnej oraz sposób powoływania personelu do obrony cywilnej.

Konstrukcja systemu ochrony ludności została oparta na już istniejących strukturach. Chodzi o optymalne wykorzystanie potencjału krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (szczególnie Państwowej Straży Pożarnej i ochotniczych straży pożarnych), struktur zarządzania kryzysowego, Systemu Powiadamiania Ratunkowego, Państwowego Ratownictwa Medycznego, podmiotów leczniczych oraz organizacji pozarządowych.

To również przygotowanie organów administracji publicznej do realizacji przewidzianych zadań. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji będzie odpowiedzialny za koordynację funkcjonowania systemu ochrony ludności na poziomie centralnym. W tym zakresie otrzyma wsparcie Rządowego Zespołu Ochrony Ludności.

W momencie wprowadzenia stanu wojennego i w czasie wojny ochrona ludności staje się obroną cywilną. Będzie mieć na celu ochronę ludności cywilnej przed zagrożeniami wynikającymi z działań zbrojnych i ich następstw.

W toku prac sejmowych do ustawy wprowadzono szereg poprawek, w tym m.in. poprawkę mówiącą, że ćwiczenia z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej powinno się przeprowadzać nie rzadziej niż raz na rok, a nie raz na cztery lata. Przyjęto też poprawkę dotyczącą utrzymania legitymacji dla druhów OSP oraz poprawkę dodającą do kategorii zagrożeń te związane ze występowaniem dzikich zwierząt wolno żyjących na obszarach zamieszkałych.

Zgodnie z inną z przyjętych w Sejmie poprawek, Rada Ministrów będzie przedstawiała Sejmowi i Senatowi sprawozdanie z wykonania ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej co 2 lata do końca kwietnia danego roku kalendarzowego. Pierwsze sprawozdanie z wykonania ustawy przedstawia się do końca kwietnia 2026 r.

Czytaj też: Ustawa o obronie cywilnej. Eksperci w Debacie RDC: My musimy to robić na już