W Helsinkach zakończył się szczyt z udziałem przywódców ośmiu krajów nadbałtyckich NATO. 

— Narastająca rosyjska agresja (...) na Morzu Bałtyckim każe nam podjąć decyzje w pewnym sensie bezprecedensowe. W tym przypadku jest to radykalnie wzmocniona obecność NATO na Morzu Bałtyckim — powiedział premier Donald Tusk na konferencji prasowej.

Dodał, że choć bezpośrednio aktami dywersji dotknięta została Szwecja, Finlandia i Estonia, „wszystkie kraje czują się w oczywisty sposób zagrożone”.

Zaznaczył, że nie rozstrzygnięto jeszcze, w jaki sposób poszczególne kraje będą partycypować w tych działaniach.

Tusk powiedział, że dyskusja dotyczyła także „sytuacji globalnej związanej z Grenlandią” i planami amerykańskiego prezydenta-elekta Donalda Trumpa — w ubiegłym tygodniu Trump oznajmił, że USA potrzebują największej wyspy świata „ze względu na bezpieczeństwo narodowe” i że nie jest wcale pewne, czy Dania posiada prawa do Grenlandii. Premier Tusk podkreślił, że „Grenlandia jest wciąż częścią Danii”.

Współpraca Europy z USA

Zaznaczył przy tym, że wszyscy rozmówcy w Helsinkach są przekonani o znaczeniu współpracy Europy z USA „niezależnie od tego, jak dzisiaj bywa to wymagające”.

— (Niezależnie od tego) jak wiele kontrowersji budzą niektóre wypowiedzi nowej administracji i niektóre plany, np. te dotyczące Kanady czy Grenlandii, ale też niektóre działania w Europie, wpływanie na sytuację wyborczą w niektórych krajach. To wszystko budzi pewien niepokój i jest kontrowersyjne — powiedział Tusk.

Podkreślił zarazem, że wszyscy jego rozmówcy „zgodzili się z oczywistym dla Polski stanowiskiem, że relacje Europa — Stany Zjednoczone są bezcenne”.

— I że ani Ukraina, ani Europa, ani Stany Zjednoczone, nikt nie będzie w stanie ochronić tego obszaru cywilizacji przed agresywnymi zrachowaniami innych globalnych potęg, jeśli będziemy podzieleni i skłóceni — powiedział Tusk.

Bezpieczeństwo na Morzu Bałtyckim

We wtorkowym spotkaniu w Helsinkach poza szefem polskiego rządu udział wzięli także: sekretarz generalny NATO Mark Rutte, premier Danii Mette Frederiksen, kanclerz Niemiec Olaf Scholz, prezydent Łotwy Edgars Rinkevics, prezydent Litwy Gitanas Nauseda, premier Szwecji Ulf Kristersson oraz wiceszefowa Komisji Europejskiej Henna Virkkunen.

Po spotkaniu sekretarz generalny NATO Mark Rutte zapowiedział uruchomienie „Straży Bałtyckiej” (ang. „Baltic Sentry”)  — wspólnej inicjatywy Sojuszu, która ma zapewnić nadzór nad Morzem Bałtyckim i kluczowymi instalacjami oraz zapewnić odstraszanie ewentualnych sabotażystów czy agresorów. W inicjatywę - m.in. regularne patrole oraz wspólne ćwiczenia - mają zostać zaangażowane m.in. nawodne i podwodne okręty flot sojuszników, samoloty zwiadowczy i rozpoznawcze, a także nowe technologie, jak flota operujących na morzu dronów.

Na konferencji prasowej Tusk został też zapytany o doniesienia o rosyjskim statku, który miał manewrować w okolicy podwodnego gazociągu Baltic Pipe, kluczowego dla zaopatrzenia Polski w ten surowiec. Premier powiedział, że jeszcze nie otrzymał żadnego tego typ doniesienia, ale, jak zapewnił, „jeżeli rosyjski statek wykonuje jakieś podejrzane manewry w pobliżu gazociągu, to jest wystarczający powód, żeby podjąć działania, które wynikają z dzisiejszych ustaleń”.

Zapewnił, że zbada sprawę i poinformuje opinię publiczną o ustaleniach i podjętych działaniach.

Szef rządu został także zapytany o ustalenia gazety „Financial Times” ws. remontów w europejskich stoczniach we Francji i Danii wielkich tankowców transportujących rosyjski gaz. Premier stwierdził, że to bulwersujące informacje i zapewnił, że żadne tego typu remonty nie mają i nie będą miały miejsca w polskich stoczniach.

Zapowiedział, że zamierza rozmawiać na ten temat także z premier Danii, która - podobnie jak inni przywódcy zgromadzeni we wtorek w Helsinkach - ma przyjechać do Polski na obchody 80. rocznicy wyzwolenia obozu zagłady Auschwitz, które odbędą się 27 stycznia. — Jestem już umówiony na spotkanie w cztery oczy — powiedział Tusk.

Czytaj też: Premier: Bezpieczeństwo na Bałtyku musi być wzmocnione