Ministra zdrowia Izabela Leszczyna zapowiedziała, że do końca miesiąca ma zostać wprowadzony przepis, który uniemożliwi sprzedawanie opioidów przez receptomaty. Oznacza to, że nie będzie możliwości wystawienia tego typu recept w trakcie teleporad.

Decyzję Ministerstwa Zdrowia skomentował w „Popołudniu RDC” wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej dr Klaudiusz Komor. Jego zdaniem trzeba jak najszybciej ustalić przepisy dotyczące receptomatów, bo problem handlu narkotycznymi lekami może się rozszerzyć.

Posłuchaj podcastu | Popołudnie RDC | Fentanyl. Opioidy znikną z receptomatów. Jak uszczelnić system?

Ekspert podkreślił, że to właśnie one sprawiły, że dostępność do leków stała się zbyt łatwa prosta.

— Na początku to były głównie zwykłe leki przeciwbólowe, pigułka dzień po, czyli powiedzmy, że ta szkodliwość była niewielka, ale wcześniej czy później musiało dojść do tego, że w ten sposób nieuczciwi ludzie zaczęli handlować po prostu lekami narkotycznymi. No i teraz jest już naprawdę ostatnia chwila, żeby zrobić w ogóle porządek z receptomatami, uregulować ten rynek, wprowadzić przepisy, które jednoznacznie uniemożliwią taką działalność, która może szkodzić pacjentom — mówił Komor. 

Zdaniem Komora wprowadzenie samego zakazu wypisywania leków narkotycznych też nie jest dobrym rozwiązaniem.

— W pewnych sytuacjach przy ograniczonym dostępie do lekarza np. u osób, które mają problemy z poruszaniem się, mają chorobę nowotworową, mieszkają daleko od miasta, to dla nich uzyskanie tego przeciwbólowego leku w formie teleporady jest koniecznością, więc wprowadzenie takiego zakazu nie rozwiąże problemu  — stwierdził. 

Zmiana przepisów konieczna?

Zmiany zostały zapowiedziane w związku z nielegalnym handlem lekami zawierającymi fentanyl. Jest on wykorzystywany przeciwbólowo np. w leczeniu onkologicznym. Ma też jednak silne działanie narkotyczne.

Naczelna Izba Lekarska obawia się, że bez utworzenia przepisów problem się rozszerzy.

— My widzimy niestety przypadki konkretnych pacjentów, którzy trafiają do szpitali, trafiają na SOR-y upojeni tym fentanylem. To jest w tej chwili problem fentanylu, ale niedługo pojawi się nowy lek. Już się mówi np. o oksykodonie, potem kolejny i kolejny. Dlatego należy tak zmienić przepisy, żeby w ogóle taka patologia nie była możliwa — podkreślił. 

Zgodnie z zapowiedzią minister zdrowia Izabeli Leszczyny przepisy mają powstać do końca miesiąca.

Fentanyl na receptę?

Fentanyl to silny opioidowy lek przeciwbólowy, który można otrzymać wyłącznie na receptę. Od 17 czerwca Centrum e-zdrowia monitoruje codziennie preskrypcję leków psychotropowych i narkotycznych, w tym fentanylu. Fentanyl znajduje się najwyżej na tzw. drabinie analgetycznej, ustanowionej przez WHO do określania schematu stosowania leków przeciwbólowych. Z uwagi na swoje właściwości ma wąskie zastosowanie; używa się go wyłącznie do zwalczania bólu nowotworowego, u pacjentów paliatywnych oraz w intensywnej terapii do wprowadzania pacjentów w ciężkim stanie w tzw. śpiączkę farmakologiczną.

W lecznictwie zamkniętym fentanyl stosowany jest w formie ampułek, a w lecznictwie otwartym - w postaci plastrów lub sprejów donosowych. Jego sprzedaż jest ściśle ewidencjonowana i podlega rygorystycznej kontroli.

W Polsce najczęściej do nielegalnego obrotu fentanylem dochodzi poprzez fałszywe recepty lub kradzież leku, który te substancje zawiera, choć policja wskazuje też na to, że proszek lub tabletka mogą również pochodzić z przemytu. Przez ostatnie kilkanaście miesięcy policja prowadziła 20 postępowań przygotowawczych związanych z fentanylem. 

Czytaj też: Minister zdrowia: przepisy zakazujące sprzedaży opioidów przez receptomaty gotowe do końca miesiąca